Pimpelmees

De pimpelmees (Cyanistes caeruleus) is een bosvogel die zich goed heeft aangepast aan de menselijke omgeving. Net als de koolmees broedt de pimpelmees graag in nestkasten en is hij in de winter vaak te zien in de nabijheid van huizen, waar ze bungelen aan vetbollen en pindanetjes. Pimpelmezen staan erom bekend dat ze behendig voedsel kunnen zoeken, zelfs op de dunste twijgjes. Ze zijn niet erg kieskeurig over hun leefomgeving en zijn daarom veelvoorkomende vogels in tuinen en parken.

Uiterlijk en kenmerken van de pimpelmees

De pimpelmees staat bekend om zijn kenmerkende uiterlijk. Hij heeft een blauw ‘petje’ op zijn kop, een gele borst, een smalle zwarte oogstreep, een zwartblauwe kinvlek en blauwachtige vleugels. De mannetjes zijn over het algemeen helderder van kleur dan de vrouwtjes en de juvenielen. Deze opvallende kleuren maken de pimpelmees gemakkelijk te herkennen en onderscheiden van andere vogelsoorten.

De zang van de pimpelmees wordt gekenmerkt door een heldere triller, meestal aflopend. Het specifieke patroon van de zang kan variëren tussen verschillende regio’s, wat betekent dat pimpelmezen uit verschillende gebieden en regio’s soms subtiele variaties in hun zangpatroon kunnen vertonen.

Voortplanting en broeden

De pimpelmees broedt van eind maart tot in juli en heeft in die periode één tot twee legsels met elk 7-13 eieren. De broedduur bedraagt 13-15 dagen. Pimpelmezen geven de voorkeur aan broeden in boomholtes maar maken ook graag gebruik van nestkasten. De jongen verblijven 18-21 dagen op het nest, en na het uitvliegen worden ze nog ongeveer 2-3 weken door de ouders gevoerd.

Habitat en verspreiding

De pimpelmees komt het meest voor in bosrijke gebieden met veel oude loofbomen, waar ze vaak broeden in boomholtes. Ook in dorpen en steden is de pimpelmees algemeen voorkomend, en daar maken ze graag gebruik van nestkasten. Deze vogelsoort is veel te vinden in parken en tuinen, waar ze profiteren van bijvoedering. In de winter zijn pimpelmezen ook te vinden in rietkragen. De aanpassingsvaardigheden van de pimpelmees aan diverse omgevingen maken het een veelvoorkomende en geliefde vogel.

Het dieet van de pimpelmees is gevarieerd. Tijdens de broedtijd bestaat het voornamelijk uit insecten en hun larven (rupsen), spinnen en andere geleedpotigen. In de wintermaanden schakelt de pimpelmees over naar een dieet van zaden, waaronder die van berk, lariks, haagbeuk en Spaanse aak, evenals pinda’s. In deze periode zijn ze ook veel te vinden op voedertafels en aan de mezenbollen. Daarnaast zoeken ze ’s winters in riet naar insecten die uit de rietstengels worden gehakt. De pimpelmees foerageert vaak opvallend hoog in bomen, in dunne takken en aan twijgen. De flexibiliteit in hun voedselkeuze draagt bij aan hun aanpassingsvermogen en algemene voorkomen.

De pimpelmees is over het algemeen een standvogel, wat betekent dat hij het hele jaar in ons land blijft. Er zijn echter individuen die in de nazomer naar België en Frankrijk zwerven. In de nazomer kunnen lokale broedvogels soms groepen vormen die gedurende de winter intact blijven. Tussen half september en half november arriveren overwinteraars en doortrekkers uit Scandinavië en andere landen rond de Oostzee in ons land. De voorjaarstrek van pimpelmezen vindt plaats tussen februari en april, maar deze trek is over het algemeen beperkt.

Bescherming en behoud

Het aantal broedparen van de pimpelmees is de afgelopen decennia toegenomen. Dit fenomeen kan worden toegeschreven aan verschillende factoren, waaronder gunstige omstandigheden in stedelijke en menselijke omgevingen, evenals adaptaties aan nestkasten.

De pimpelmees kan echter net als andere vogels gevoelig zijn voor klimaatveranderingen. Het vroeger oplopen van de temperatuur in het voorjaar kan de synchronisatie tussen de piek van de broedcyclus en de piek van voedselbeschikbaarheid beïnvloeden. Deze zogenaamde fenologische mismatch kan problemen veroorzaken, aangezien het succes van de broedcyclus vaak afhankelijk is van de beschikbaarheid van voedsel op het juiste moment voor het voeden van de jongen. Veranderingen in klimaatpatronen kunnen dus invloed hebben op de voortplantingsresultaten van vogelsoorten, inclusief de pimpelmees.

Pimpelmezen staan erom bekend dankbare bezoekers te zijn van vooral pindasilo’s en mezenbollen (vetbollen). Ze zijn behendige en levendige vogels, waardoor ze zich gemakkelijk kunnen manoeuvreren om voedsel te bemachtigen. De behendigheid van pimpelmezen maakt hen tot vlotte gebruikers van voedersystemen, terwijl ze vaak elegant en snel op en neer bewegen.

Pimpelmezen maken graag gebruik van nestkasten, deze dienen minstens de volgende afmeting te hebben, ongeveer 12x12x28 centimeter met een invliegopening van ongeveer 28 mm. Het voorzien van nestkasten in de tuin kan bijdragen aan het bevorderen van de lokale populaties van pimpelmezen en het bieden van geschikte broedgelegenheden.

Eurasian Blue Tit, Cyanistes caeruleus – Mezen (Paridae)

© 2024 All Rights Reserved.